عشق نیز مانند تمامچیزهای دیگر این جهان بدون دست کم مقداری شیمیو فیزیک نمیتواند وجود داشته باشد. همانطور که یک بار دانشمندی با بد گمانی گفته بود، پیکان های کیوپید، خدای عشق،چنانچه ابتدا به ماده شیمیایی با نام غیر رومانتیک و نه چندان خیال انگیز فنیل اتیلآمین آغشته نمیشد، هرگز موثر واقع نمیشد.
بدون اکسی توسیننیز واکنش های بدن انسان هرگز به خلق تراژدی هایی همچون رمئو وژولیتنمیانجامید. البته هورمون هایاستروئیدی نظیر استروژن ( estrogen ) و تستوسترون ( testosterone ) در رابطه جنسینقشی حیاتی ایفا میکنند و بدون آنها شاید هرگز وارد قلمرو پرخطر عشق واقعینمیشدیم.
اما مشهورترین مادهشیمیایی مربوط به عشق همان فنیل اتیل آمین( phenylethylamine ) یا PEA است، نوعیآمین که به طور طبیعی در مغز تولید میشود. PEA یک آمفتامین طبیعی، شبیه داروهایموجود در بازار است و میتواند موجب تحریکات مشابهیشود.
این همان ماده ایاست که احساساتی همچون پرواز کردن در آسمان و بر فراز جهان بودن ناشی از کشش به سویمعشوق را در شما پدید میآورد و همان که انرژی لازم برای بیدار ماندن تا صبح ومغازله های تلفنی را تامین میکند. عشق چیست این ماده که در اصطلاح مولکول عشق نیزنامیده میشود در نتیجه یک سری اعمال ساده فریبنده همچون تلاقی دو نگاه یا تماس دودست از مغز ترشح میشود. هیجانات سرگیجه آور، ضربان تند قلب و نفس زدن های بریدهبریده و همه اینها متاسفانه چیزی جز نشانه های بالینی مصرف بیش از حد این مادهشیمیایی در بدن فرد عاشق نیستند.
ممکن است کسانی بهاین مولکول عشق معتاد شوند. آنها به مقادیر زیاد مواد آمفتامین مانند دوپامین، نوراپی نفرین ( norepinephrine ) و فنیل اتیل آمین نیاز دارند. از آنجا که بدن نسبت بهاین مواد شیمایی مقاومت پیدا میکند، برای رسیدن به همان درجه از حال، مقدار مصرفاین افراد رفته رفته افزایش پیدا میکند. از این رو برای برآوردن نیاز خود ناگزیرند روابطشان را مداوم تجدید کنند. از انجام بعضی فعالیت های پرتنش نظیر سقوط آزاداز هواپیما پیش از بازکردن چتر نجات یا با خوردن شکلات نیز میتوان مقداری PEA دریافت کرد.
شاید به همین دلیلباشد که شکلات هدیه مناسبی برای روز والنتاین ( روز عشاق ) به شمار میآید. یکی ازموادی که همراه PEA آزاد میشود ماده شیمیایی عصبی دوپامین ( dopamine ) است. پژوهشیکه چندی پیش در دانشگاه ایموری انجام شد نشان میدهد که ول های ماده ( نوعی جوندهکوچک ) در پاسخ به ازاد شدن دوپامین در مغزشان جفت خویش را انتخاب میکنند. وقتی درحضور یک ول نر به آنها دوپامین تزریق میشود، بعدا در میان جمعی از نرها فقط او راانتخاب خواهد کرد.
عشق جدیدترین کشف،آرایش مولکول ها دراین ترکیب شیمیایی است و این تمام جهان را هیجان زده کرده زیرااکنون همچون جادوگران زمان قدیم، ما هم میتوانیم معجون عشق بسازیم. به عبارت دیگرانسان اکنون در ابتدای راه جداسازی این ترکیب شیمیایی و ساخت داروهایی است کهمیتواند موجب این واکنش ها در ما شوند. یعنی دارو را مصرف میکنید و بعد عاشق اولینکسی میشوید که میبینید.
تصور کنید جهان باچه افتضاحی روبه رو خواهد شد. اما دانشمندان میگویند در حال حاضر از این کشفمیتوان در تنظیم بعضی واکنش های شیمیایی دیگر یا درمان بیماری ها یا پژوهش هایسودمند تر دیگر استفاده کرد. با این همه چه چیزی سودمندتر از آنکه بتوانید با خوردنیک دارو کسی که دوستش دارید را عاشق خود کنید؟ اما در حال حاضر پژوهش هایی که رویمولکول فنیل اتیل آمین صورت میگیرد، میتواند در ازمون مواد شیمیائی وابسته بهبیماری های ذهنی از جمله بیماری پارکینسون فوق العالده موثرباشد.
آنچه در باره عشقمیدانیم هنوز عمدتا خارج از کنترل ماست. برای مثال شیفتگی ظاهرا نخستین مرحله عاشقشدن است، کششی اجتناب ناپذیر به سوی معشوق. این جذبه موجب ترشح انفجاری موادشیمیایی عصبی بسیار شبیه به آدرنالین میشود. با کمک فنیل اتیل آمین ( که سرعتجریان تبادل اطلاعات میان سلولها را افزایش میدهد )،
دوپامین ( که ما رابرافروخته میسازد و باعث میشود در نتیجه گرمای محبت احساس خوبی داشته باشیم ) ونور اپی نفرین ( که موجب تولید ادرنالین میشود )، کاری میکند که جهان به کام ماباشد، چشم هایمان آکنده از برق عشق شود و قلبمان تندتربتپد.
پس از آن تمام هستیما وابسته به دیدار یار است، همان که در حضورش تمام این واکنش ها در بدن ما به راهمیافتد و هرچه اعتیاد ما به این مواد شیمیایی قوی تر میشود، کشش ما بسوی او نیزشدیدتر میشود. در این مرحله مرتکب اشتباهات احمقانه بسیار میشویم. داستان هایعشقی پر از این اشتباهات است.عشق در واقع آنچه شیفتگی مینامیم تمام آن کارهایی استکه این سه ماده شیمیایی با ما میکنند.احساس میکنیم سرشار از انرژی هستیم، رویابرها سیر میکنیم و میتوانیم بدون خستگی ساعت ها حرفبزنیم.
به گفته فیشر (H.Fisher )، انسان شناس دانشگاه راتجرز و معروف ترین پژوهشگر عشق زمان ما، دوپامینو نوراپی نفرین ( که ساختاری بسیار مشابه آدرنالین دارد ) روی هم رفته موجب شادی،انرژی زیاد، بی خوابی، اشتیاق، بی اشتهایی و تمرکز میشوند. او میگوید« وقتی شرایطخاص فراهم شود، بدن انسان معجونی از شور عشق تولید میکند و ... مردان آسان تر اززنان این کار را میکنند و این به خاطر طبیعت دیداری تر آنها است. »
مقادیر زیاددوپامین به ترشح نور اپی نفرین بیشتر میانجامد که تمرکز، حافظه کوتاه مدت، بیشفعالی، بیخوابی و رفتار جهت دار را تقویت میکند. به عبارت دیگر دو طرف در اینمرحله از عشق، به شدت روی رابطه خویش تمرکز دارند و به اغلب چیزهای دیگر توجهینمیکنند. تبیین محتمل دیگر برای این تمرکز شدید و نگاه دلخواه که در مرحله جذبهدیده میشود، توسط پژوهشگران یونیورستی کالج لندن ارائه شدهاست.
آنها کشف کرده اندکه افراد عاشق، سروتونین ( cerotonin ) کمتری دارند و دیگر اینکه مدارهای عصبیمرتبط با ارزیابی دیگران در آنها سرکوب شده است. این مقدار اندک سروتونین همان چیزیاست که در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری - عملی دیده میشود و این احتمالاتبیین میکند که چرا عاشق در باره معشوق خویش این همه وسواس فکریدارد.
عشق دوپامین بهنوبه خود تولید اکسی توسین ( oxytocin ) را تحریک میکند که گاهی « ماده شیمیاییآغوش » نامیده میشود. اکسی توسین بیش از همه به نقشی که در ایجاد انقباض حینزایمان و کمک به شیردهی نوزاد دارد شناخته میشود. دانشمندان اکنون بر این باورندکه هر دوجنس هنگام آغوش و نوازش این هورمون پرورشی را ترشح میکنند و میزان آن درزمان ارگاسم ( اوج لذت جنسی ) به اوج میرسد.
اکسی توسین نیاز بهدر آغوش گرفتن را در عشاق بوجود میآورد و سبب میشود که تماس نزدیک با جفت افزایشیابد.
به گفته پژوهشگراندانشگاه کالیفرنیا در سان فرانسیسکو، هورمون اکسی توسین « در ارتباط با توانایی حفظروابط سالم بین اشخاص و مرز بندی های روان شناختی سالم با افراد دیگر است. » وقتیدر هنگام ارگاسم ترشح میشود، به تدریج یک پیوند عاطفی ایجاد میکند. هرچه رابطهجنسی بیشتر شود، این پیوند هم قوی تر میشود. به این ترتیب دوطرف به هم عادت میکنند. به همین دلیل است که جدا شدن این قدر کار دشواریاست.
حتی وقتی واقعادیگر علاقه ای به طرف مقابل ندارید و میدانید که باید اورا ترک کنید، اغلب احساسمیکنید که « نمیتوانید ». چرا؟ زیرا به او اعتیاد شیمیایی پیدا کرده اید. ترک اکسیتوسین وقتی که شما را به فرد نامناسبی قلاب کرده باشد، میتواند حتی از ترک هروئینهم دشوارتر باشد. در واقع مسکن اک